Τι είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα;
Αυτοάνοσα νοσήματα είναι χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες που εμφανίζονται όταν ο οργανισμός επιτίθεται και καταστρέφει τα δικά του κύτταρα και όργανα. Το σώμα αναγνωρίζει ορισμένα κύτταρα ως ξένα και ενεργοποιεί τους αμυντικούς μηχανισμούς για την καταπολέμησή τους. Αυτά τα νοσήματα αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες χρόνιων ασθενειών που επηρεάζουν την υγεία πολλών ανθρώπων. Σήμερα, περίπου 1 στους 5 Έλληνες εμφανίζει κάποια αυτοάνοση πάθηση, με τις γυναίκες να επηρεάζονται περισσότερο από τους άνδρες σε αναλογία 2 προς 1.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτοάνοσων νοσημάτων:
- Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1
- Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο
- Κοιλιοκάκη
- Ψωρίαση
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
Αιτιολογικοί παράγοντες των αυτοάνοσων νοσημάτων:
- Γενετικοί (κληρονομική προδιάθεση)
- Περιβαλλοντικοί
- Τρόπος ζωής και διατροφή (κυρίως έλλειψη βιταμίνης D)
- Έλλειψη άσκησης
- Έντονο στρες
- Διαταραχή εντερικού μικροβιώματος
Πως μπορεί η διατροφή να βοηθήσει;
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των αυτοάνοσων νοσημάτων. Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, η διατροφή μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου, να βελτιώσει τα συμπτώματα και να αντισταθμίσει τις διατροφικές ελλείψεις. Η συμπληρωματική χορήγηση αντιοξειδωτικών βιταμινών, όπως η βιταμίνη Ε και C, σελήνιο και σίδηρο, συχνά κρίνεται απαραίτητη.
Διατροφικά στοιχεία που μπορούν να βελτιώσουν την ανοσολογική λειτουργία:
- Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (ψάρια, σκούρα πράσινα λαχανικά)
- Ελαϊκά λιπαρά οξέα (ελαιόλαδο, ελιές)
- Προβιοτικά
- Πράσινα τρόφιμα (σπιρουλίνα, χλωρέλλα)
- Βιταμίνες του συμπλέγματος Β (δημητριακά ολικής, λαχανικά, γάλα, αυγά)
- Μαγνήσιο (σπανάκι, κακάο, ξηροί καρποί)
- Γλουταθειόνη (αντιοξειδωτικό)
- Πεπτικά ένζυμα
Διατροφικές στρατηγικές για συγκεκριμένα αυτοάνοσα νοσήματα:
- Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ): Αντιφλεγμονώδης διατροφή
Η αντιφλεγμονώδης δίαιτα, παρόμοια με τη Μεσογειακή, περιλαμβάνει τροφές όπως ψάρια, ελαιόλαδο, φρούτα, λαχανικά, και ξηρούς καρπούς, που μειώνουν τους δείκτες φλεγμονής στο σώμα. Η αποφυγή κρέατος, αλατιού, επεξεργασμένων τροφών, και αλκοόλ είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της υγείας των αρθρώσεων. - Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ):
Οι διατροφικές ανάγκες προσαρμόζονται ανάλογα με τις επιπτώσεις της νόσου και της φαρμακευτικής αγωγής. Αποφεύγονται τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, χοληστερόλη, και ωμέγα-6 λιπαρά οξέα, ενώ ενδείκνυνται διαιτολόγια πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. - Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 1 (ΣΔ1):
Η σωστή διατροφή είναι καθοριστική για την αποτελεσματική διαχείριση του ΣΔ1. Προτεραιότητα είναι η διατήρηση φυσιολογικού βάρους και η κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη. - Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο:
Η επαρκής πρόσληψη ιωδίου, σεληνίου, σιδήρου, βιταμίνης D και Β12 είναι κρίσιμη για τη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και τη διαχείριση της θυρεοειδίτιδας Χασιμότο. - Κοιλιοκάκη:
Η κοιλιοκάκη απαιτεί δια βίου δίαιτα χωρίς γλουτένη. Η διατροφή πρέπει να βασίζεται σε τρόφιμα χωρίς βιομηχανική κατεργασία και αλεύρι δημητριακών. - Ψωρίαση:
Η διατροφή θα πρέπει να περιορίζει το κόκκινο κρέας, γαλακτοκομικά και επεξεργασμένα τρόφιμα, ενώ θα πρέπει να περιλαμβάνει φρέσκα φρούτα, λαχανικά και τρόφιμα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. - Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου (ΙΦΝΕ):
Η διατροφή στις ΙΦΝΕ πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με την περίοδο έξαρσης ή ύφεσης της νόσου, με αποφυγή τροφών που προκαλούν συμπτώματα και προτιμώντας καλά μαγειρεμένα τρόφιμα.
Συμπερασματικά, η διατροφή μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα, συμβάλλοντας στη μείωση των συμπτωμάτων και στη διαχείριση της νόσου. Ωστόσο, δεν αποτελεί θεραπεία και θα πρέπει να συνδυάζεται με ιατρική φροντίδα.
